Zo. Het hoge woord is eruit. Ik vind de ‘Week van de werkstress’ zonde van de energie en zonde van het geld. Tuurlijk, het is leuk hoor om aandacht te besteden aan een thema. Wel zonde dat het thema niet bestaat.
Pardon, u zegt? Ja, je hoort het goed. Werkstress bestaat niet. Maar al die verzuimdagen dan, 7.5 miljoen zegt TNO? Die 1.8 miljard aan kosten? Allemaal onzin? Ja! Het is namelijk niet ons werk dat stress veroorzaakt, maar het zijn onze eigen gevoelens en gedachten die daarvoor verantwoordelijk zijn. En werk is slechts de context waarin deze gevoelens en gedachten zich voordoen. Maar het is niet ons werk dat verantwoordelijk is, maar ons brein. Hoe zit dat dan? In onze hersenen zit een zeer slim orgaan dat ons beschermt tegen gevaar: de amygdala. Wanneer de amygdala aanslaat, reageren we reflexmatig: vechten, vluchten of bevriezen. Heel nuttig toen we 40.000 jaar geleden bij het voedsel verzamelen oog in oog stonden met een hongerige grizzly beer. Maar helaas zijn wij genetisch de laatste 40.000 jaar maar 0.03% doorontwikkeld. Dat betekent dus dat we als mens nog steeds hetzelfde in elkaar steken als 40.000 jaar geleden. Alleen zijn onze stressoren niet meer acuut gevaar, maar zijn ze slopend aanwezig en vinden deze stressoren zich vooral in ons hoofd plaats. We maken ons druk om van alles en nog wat en denken vooral na over de consequenties en gevolgen. Alleen reageert die verdomde amygdala nog steeds hetzelfde. Hartslag gaat omhoog, hormonen worden aangemaakt, onrustige gevoelens. Maar vluchten van of vechten tegen onze hersenspinsels is verdomde lastig. Het is dus niet het werk dat de stress veroorzaakt, maar de gedachten die wij koppelen aan dat werk. Wat nou als ik het niet af krijg? Wat zal mijn leidinggevende ervan vinden? Houd ik mijn baan nog wel? Doe ik het wel goed? Straks vinden ze me slechter in vergelijking met mijn collega’s? Pieker, pieker, piekerdepieker, etc. etc. etc. Het belang van ‘waarden’ Deze stressgevoelens die ontstaan op ons werk (context en dus NIET de oorzaak), gaan ons in de weg zitten wanneer de werkzaamheden die van ons verwacht worden niet aansluiten op onze persoonlijke waarden. En die zijn dus (duh) heel persoonlijk. De meeste mensen noemen vaak gezondheid, een goede partner zijn, goed voor je kinderen zorgen, een prettige collega zijn, behulpzaam, maatschappelijke betrokkenheid, als belangrijke waarden. Maar wat nou als je werk doet waarin deze persoonlijke waarden niet tot uiting kunnen komen? Dan raak je verwikkeld in een intern conflict dat we vaak niet doorhebben. We komen in strijd met onze innerlijke waarden. Voorbeeld. Stel een van jouw waarden is ‘behulpzaam zijn’. Om daar invulling aan te geven ga je bij een zorgverzekeraar op de klantenservice werken zodat je mensen kunt helpen. Maar al snel verkeert de zorgverzekeraar in financieel zwaar weer. Ze schieten in de oplosreflex en jij moet meer telefoontjes afwerken in korte tijd en proberen zoveel mogelijk schade te beperken. Dus tegen mensen zeggen dat ze geen recht hebben op vergoeding. Op dat moment ontstaat er een innerlijk conflict met jouw waarden. Het gedrag dat jij moet vertonen conflicteert met jouw persoonlijk waarden. Daardoor ontstaat de stress. Niet door je werk, je werkgever heeft alle recht beslissingen te nemen waarvan zij denken dat het juist is. Maar wat jij daarvan vindt en wat jij ermee doet, dat veroorzaakt de stress. Vaak zien we dan ook dat je in dergelijke situaties op andere vlakken je waarden te kort doet. We besteden minder aandacht aan onze gezondheid en proberen de onrustgevoelens weg te eten met chocola. We zijn thuis snel geïrriteerd en foeteren op onze partner en kinderen. We hebben geen puf meer om te sporten. En zo vallen de dominosteentjes stuk voor stuk om. En geven ons werk de schuld….of erger nog, de werkgever.... Waarde-loos of waarde-vol handelen Jammer genoeg zitten onze genen ons steeds weer in de weg, ook om een oplossing te verzinnen. We doen namelijk 95 tot 99% van de handelingen op de automatische piloot. Gewoontegedrag. We reageren vaak impulsief op onze gevoelens en emoties omdat ‘ik nou eenmaal zo ben’. Nou, dan heb ik nieuws voor je. Je bent NIET wat je DENKT, maar je bent WEL wat je DOET. En daar zit de oplossing. Door inzicht te krijgen in wat JIJ belangrijk vindt, leer je hou jouw gedrag vaak niet strookt met de waarden die je echt belangrijk vindt. Wanneer je impulsief handelt naar emoties en prikkels en gedrag vertoont dat niet past bij wat jij werkelijk belangrijk vindt, dan noem ik dat waarde-loos gedrag. Wanneer je dat in kaart brengt en inzicht krijgt in dat soort gedrag, leer je direct wat voor invloed dat gedrag heeft op jouw gemoedstoestand. Een eerste stap op weg naar verbetering. Vervolgens kun je leren wat waarde-vol handelen is. Let wel, voor JOU waarde-vol. Je gaat merken dat waarde-vol handelen veel prettigere emoties en gevoelens met zich meebrengt dan waarde-loze handelingen. En dat is een keuze die losstaat van je emoties. Je kunt je enorm k.. voelen en toch je kinderen liefdevol omarmen. Je kunt je ontzettend beledigd voelen door een opmerking van een collega en toch ‘dank je wel voor deze feedback’ zeggen. Nadenken over de persoon die jij wilt zijn en het gedrag dat daar bij hoort is de sleutel tot ‘mentale flexibiliteit’. Dat betekent niet dat we de hele dag positief zitten te denken en de hele dag gelukkig moeten zijn (over die onzin ga ik ook binnenkort iets schrijven), maar het is het vermogen je gedrag los te zien van je emoties en keuzes te maken die voor jou waarde-vol zijn. En de gevoelens en emoties die je daarbij nog steeds voelt, te accepteren. Een vaardigheid die je kunt leren! En nu het goede nieuws: Iedereen kan leren mentaal flexibel te worden. Hiha! Het is namelijk trainbaar. Geloof je me niet? Ik weet bijna zeker dat je het al een keer hebt ervaren, maar het niet doorhad. Heb je een rijbewijs? Ik denk het wel. Toen je begon met je eerste rijles, weet je nog hoe dat voelde? De zenuwen gierden door je keel…toch? Stress? Jazeker. Rijles-stress. Toch sprong je elke week weer bij je instructeur in de auto…ondanks de stress. Vat je ‘m? De context: werk……rijles? Hoe je handelt? En naarmate je vaker in die auto stapte en al die complexe handelingen (gedrag!!) steeds beter ging beheersen, wat gebeurde er toen met die stress? Precies! Die verdween. Niet doordat jouw instructeur of de auto veranderde, of het verkeer om je heen (lees: leidinggevende, bedrijf en je collega’s), maar omdat jij leerde je gedrag los te koppelen van je emoties. Voilà, we zijn er. Alleen is het doel met autorijles heel helder. Dat roze papiertje geeft je iets wat onbetaalbaar is….onafhankelijkheid en de vrijheid (waarden!) om de wereld te ontdekken wanneer jij dat wilt. Je kunt het! En als je het kunt met autorijles, kun je het ook in een andere context, bijvoorbeeld werk. Je kunt het gewoon leren, door te oefenen, zaken op te merken, jouw waarden te bepalen en van tijd tot tijd ongemak te durven ervaren. En opeens merk je dat de stress is verdwenen. Of dat je keuzes maakt die beter passen bij jouw waarden. Mentale flexibiliteit is het vermogen om de keuzes te maken en het gedrag te vertonen dat beter past bij deze waarden. Laat mij jouw rijinstructeur zijn op weg naar jouw rijbewijs voor mentale flexibiliteit. Deze week dus de ‘Week van de mentale fitheid’.
1 Comment
Ellen Verhaard-van der Made
11/13/2018 02:57:53 am
Halleluja!
Reply
Leave a Reply. |
Archieven
July 2023
Categorieën |